د افغانستان مرکزي بانک (د افغانستان بانک) د مقرراتو سره سم د ګډې ادارې اصطلاح د مدیره هیئت، نظارهیئت، وڼډه لرونکي، پلټنې کمیټه او نورو شریکانو تر مینځ د اړیکو د یوې ټولګې معنی لري.

دا اړیکې، چې ډول ډول مقررات او هڅونو په ګډون هغه جوړښت چمتو کوي چې له همدې لارې د بانکونو موخې ټاکل کیږي، او د دې موخو د لاسته راوړو وسیلې او همدارنګه د څارنې فعالیتونه ټاکل شوي دي. په همدې توګه، د ښې ګډې ادارې بنسټیز اړخونه د ګډو جوړښتونو او عملیاتو روڼتیا، د مدیره هیئت ځواب ویل او د وڼډه لرونکو عمومي غوڼډې ته د نظار هیئت ځواب ویل، د سپارونکو د ګټو خونديتوب، او د نورو پیژندل شویو وڼډه والو د ګټو په پام کې نیولو سره د برخه والو په وړاندې د مکلفیتونو بشپړونه ګډون لري.

واړه څلور ونډه وال ښه تجربه لرونکي سوداګر دي چې په نړیواله کچه بیلابیلې زراعتي مځکې/ صنعتونه لري او د منظم نظارت له لارې د نظار هیئت له غړو سره بانک د ټولو ښکېلو اړخونو ګټو د خوندیتابه لپاره لارښوونه کوي.

دا مهال د نظار هیئت د ۴ تنو نامتو مسلکیانو څخه جوړ دی، چې ټول د هیئت مشر په ګډون خپلواک مشران دي. د نظار هیئت مشر یو هندی مسلکي دی چې له ۴۰ کلو ډیره تجربه لري او په هندوستان او افغانستان کې یې د پلټنې په برخه کې په خورا لوړو پوسټونو دنده ترسره کړې ده. د هیئت بل غړی، چې د امریکایی اتباعو څخه دی په افغانستان کې د امریکایی پوهنتون د اقتصاد په برخه کې استاد وو. هغه وړ مسلکی کس دی چې په مالي برخه، اقتصاد او پلټنه کې خورا تجربه لري. دریم غړی، یو هندی د هندي حسابونو او پلټنو خدمتونو رسمي مقام دی او د مالي شالید سره د پلټنې په ترسره کولو کې بډایه تجربه لري. زموږ د هیئت څلورم غړی یو بریتانیایی دی چې د بانکوالۍ، شتمنۍ مدیریت، بیمې او مقرراتو کې ۴۰ کاله تجربه لري چې د آسیا او اروپا جغرافیه کې یې کار کړی.

د نظار هیئت ناستې هره میاشت په منظمو دمو (وقفو) کې ترسره کیږي. نظار هیئت د ټاکل شویو او دمخه مشخص شویو موخوسره سره د بانک کار او کړنه پداسې حال کې تصویب کړ چې په هرو اړوندو پیرامیټرو کې فعالیت او کړنه تحلیلوي. نظار هیئت د کورنیو سمبالونو له بشپړ محدودیت څارنه کوي، پروسه یې جریان لري او استثنایی راپورونه نظارت کوي.

نظار هیئت د بشپړې بیاکتنې وروسته د پالیسیو ټوله ټولګه تصویبوي چې دا په عملیاتو کې د انحراف په اړه هم پوښتنې کوي. په منظمو دمو (وقفو) کې د نظارت ترسره کول دا ډاډ ورکوي چې بانک د ټولو ښکیلو اړخونو ګټو ته پاملرنه کوي.

د پلټنې کمیټه اوس مهال له ۳ غړو څخه جوړه شوې ده. د پلټنې کمیټې مشر د پاکستان تبعه دی چې د پلټنې او محاسبې په برخه کې تر ۱۵ کلونو تجربه لري. نور دوه غړي هندي او افغان دي او د ښې تجربې په لرلو سره ګمارل شوي محاسبین دي او د نړۍ د څلورو غوره پلټنو شرکتونو سره یې کار کړی او یا کار کوي او/ یا د ملګرو ملتونو/ نړیوال بانک د پروژو پلټنې کوي. پلټنې د کمیټې لخوا منظمې ناستې ترسره کیږي او ټولې داخلي سیمې د کمیټې لخوا بیاکتل کیږي.

د خطر آمر CRO))، د داخلي پلټنې عمومي پلټونکی (CIA) او د قانون پلي کونې عمومي مشر په خپلواک ډول کار کوي. د خطر آمر مستقیم بورډ ته راپور ورکوي، د قانون پلي کونې عمومي مشر او د اطلاعاتو عمومي اداره د پلټنې کمیټې ته راپور ورکوي.

د بانک مدیره هیئت له نامتو اشخاصو څخه جوړ دی چې د عامه پالیسۍ، ادارې، صنعت او سوداګریزې بانکوالۍ کې خورا تجربه لري. د بانک مدیره هیئت مسلکي غړي لري چې په مناسب ډول د افغانستان بانک لخوا تایید شوي. غړي د تجربې او ځوانانو څخه یو مناسب جوړ شوی ترکیب دی. پداسې حال کې چې د نظار هیئت لخوا منل شويو پالیسیو پلي کول یقیني کوي؛ دوی د ځمکې او ښکیلو اړخونو قوانینو ته پوره پاملرنه کوي. د بانک لوړ پوړي مسلکي کسان چې په هند او بهر کې د پام وړ تجربه لري د مختلف سوداګرۍ او دندو مشري کوي او اجراییوي رییس ته راپور ورکوي.

د نظار هیئت او مدیره هیئت ته راپور ورکولو د بیلابیلو کمیټو ناستې په منظم ډول ترسره کیږي ترڅو د بانکي موثر فعالیت شفافیت او پیاوړتیا یقیني کړي. بانک په دې پوهیږي چې د ښې ګډې ادارې  په بیلابیلو مسلو کې دخیل دي، په ګډون د برخه والو او بورډ غړو ته د معلوماتو افشا کول، د لوړ پوړو چارواکو حقوق، د مدیرانو تر مینځ احتمالي شخړې، نظارت کونکي جوړښتونه او داسې نور برخه وال چې د اړوندو ارګانونو لخوا د خپلو دندو په اجرا کې په مناسب ډول په ګوته کیږي.